บทความเรารักอาเซียน เรื่อง การเเก้ปัญหาโควิด 19 อย่างเป็นองค์รวม

การแก้ปัญหา โควิด 19 อย่างเป็นองค์รวม

รศ. ดร. อภิรัตน์ เพ็ชรศิริ มหาวิทยาลัยขอนแก่น www.cas.ac.th

ถ้าประเทศไทยก้าวเข้าสู่ประเทศ ของผู้สูงอายุอย่างชัดเจนแล้ว ปัญหาการระบาดใหญ่ของ covid-19 ที่มีผลกระทบต่อผู้สูงอายุ ในประเทศ อาจไม่ใช่เป็นปัญหาโดยเฉพาะของกลุ่มผู้สูงอายุ ที่จะต้องมีการดูแลเอาใจใส่เพียงกลุ่มเดียว แต่ปัญหาที่ครั้งหนึ่งถูกมองข้าม แต่ในปัจจุบัน กลับต้องเหลียวแล คือปัญหาของผู้ที่มีอายุน้อย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเด็ก และผู้ที่อยู่ในวัยทำงาน รวมกันแล้วคือ คนทุกเพศทุกวัยที่จะต้องได้รับการดูแล ซึ่งมีจำนวนมหาศาล และ การแก้ไขคงใช้เวลา นานกว่าที่เคยคิดไว้แต่ต้น

รายงานหลายกระแสแจ้งว่า ปัญหาที่เป็นอันตรายอย่างยิ่งใหญ่ ของการระบาดใหญ่ เป็นปัญหาในองค์รวม ไม่ใช่ปัญหาด้านสาธารณสุขแต่เพียงด้านเดียว  และเท่าที่ตรวจสอบงานเขียนในเรื่องนี้ มีผู้จัดอันดับของปัญหา ที่จะต้องดูแลในเรื่องของการระบาดใหญ่ในระยะยาว ไว้หลายราย ทั้งที่เป็นองค์กร และบุคคล ที่รวบรวมไว้ได้บางส่วนมี มีดังนี้ คือ

ประการ แรก เป็นปัญหาเรื่องความมั่นคงทางอาหาร ปัญหานี้ เป็นปัญหาใหญ่ เพราะโดยปกติ เรามีผู้คน โดยเฉพาะเด็ก ที่มีปัญหา เรื่องสารอาหาร หรือเรียกง่ายๆว่าขาดอาหาร อยู่มาก เรื่องนี้ไม่ใช่ว่าจะไม่เกิดในประเทศไทยหรือประเทศอาเซียน ปัญหาที่มาจากการระบาดใหญ่ คือเรื่องเกี่ยวกับ การชะลอตัวของความต้องการ เรียกกันว่า ความไม่ปกติของห่วงโซ่ทางอาหาร และจะเกิดขึ้น เมื่อผู้ผลิตที่เป็นเกษตรกร รายย่อย ขาดแหล่งทุนในการจัดหาเมล็ดพันธุ์ และ สารอาหารสำหรับ การสร้างผลิตผลทางการเกษตร และปศุสัตว์

เรื่องนี้ น่าจะเป็นปัญหาลูกโซ่ เพราะเมื่อเกษตรกรรายย่อย ขาดแหล่งทุนที่อาจใช้ผลผลิตทางการเกษตรเป็นประกันได้ ก็ไม่มีความสามารถในการผลิต เมื่อขาดผลผลิตของเกษตรกรรายย่อยที่มีอยู่ในชุมชน ผู้คนจึงต้องซื้อหาจากผู้ผลิตรายใหญ่ ที่กำหนดราคา เพื่อ  แสวงหากำไรจากต้นทุนที่สูงขึ้น ทำให้ผู้คนในระดับรากหญ้า ไม่สามารถเข้าถึงอาหารได้อย่างเพียงพอ

ปัญหา ประการที่สอง คือปัญหาเรื่องการอพยพ ย้ายถิ่นฐาน ปัญหา ผู้คนอพยพ ย้ายถิ่นฐาน ในกรณีโรคระบาด ก็เพื่อหนีจากโรค และมาตรการของรัฐ ที่ไม่เอื้ออำนวยต่อสภาวะทางเศรษฐกิจของคนบางกลุ่ม และ การย้ายเพื่อไปยังถิ่นที่มีการระบาดน้อยกว่า และ หางานทำได้ง่ายกว่า ทำให้การควบคุม การระบาดเป็นไปได้อย่างยากลำบาก และปัญหาผู้อพยพเป็นทั้งปัญหาทางการเมือง และเศรษฐกิจของดินแดนที่ต้องรับผู้อพยพ

ประการที่สาม คือปัญหาเรื่องการเปลี่ยนแปลงของภูมิอากาศ ที่ซ้ำเติม ให้เกิดความยากลำบากในสาเหตุสองประการที่แรก  และดูท่าว่า จะเพิ่มความรุนแรงขึ้นในระยะเวลาต่อไป

ปัญหาประการที่สี่ คือปัญหาทางสังคม เช่นการเลือกปฏิบัติ ต่อบุคคลบางกลุ่ม หรือบางความเชื่อ ซึ่งปัญหานี้ จะยิ่งเพิ่มความรุนแรง เมื่อ การควบคุมการการระบาด ทำได้ไม่ทั่วถึง  ย่อมสร้างปัญหาให้ร้ายแรงมากกว่าเดิมได้หลายเท่า

ปัญหาประการที่ห้า คือปัญหาการใช้แรงงานเด็กและการค้ามนุษย์ ปัญหานี้ เป็นเรื่องของการ  ฉวยโอกาสของอาชญากรที่ใช้ปัญหา ของการระบาดใหญ่ เพื่อประกอบกิจกรรมที่ผิดกฎหมาย การระบาดใหญ่ ทำให้อาชญากร มีโอกาสมากขึ้น และองค์กรของรัฐยังขาดสรรพกำลังที่จะดูแลเรื่องนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ปัญหาที่หก คือปัญหาเรื่องการขาดความไว้วางใจในรัฐบาล เพราะความขาดกลยุทธ์ในการรักษาความสงบเรียบร้อยของชุมชน ปัญหาของการระบาดใหญ่ กลายเป็นปัญหาทางการเมือง เพราะความขาดแคลน ที่รัฐบาลของทุกประเทศ ไม่ว่า ยากจน กำลังพัฒนา หรือพัฒนาแล้ว ไม่สามารถจัดหาปัจจัยที่จำเป็นต่อชีวิตให้ได้ ตามความต้องการของประชากรของประเทศ การประท้วง เรื่องกฎเกณฑ์ และ รวมตัว ขับไล่ รัฐบาล เกิดขึ้นได้ง่าย เมื่อมีการระบาด อย่างไม่หยุดหย่อน

ปัญหาคงยังไม่หมดอยู่เพียงเท่านี้ แต่เท่านี้ก็ทำให้เห็นภาพของการแก้ปัญหาที่ยังขาดมิติขององค์รวม ในระยะยาวประเทศทั้งหลายคงต้องพบกับวิกฤติที่มาพร้อมกันในเรื่องหลายเรื่อง การแก้ปัญหาทางสาธารณสุขคงไม่ใช่ปัญหาเดียวในระยะยาว แม้ว่าในปัจจุบันจะยังต้องสาละวนอยู่กับปัญหานี้ รัฐควรวางแผนที่จะรับมือกับปัญหาในองค์รวมไว้ล่วงหน้าด้วย